Deze pagina is in bewerking.

 

In 1989 heeft de Stichting Diogenes Leiden de rijksmonumenten Oude Rijn 100 en 102 gekocht. Ze verkeerden op dat moment in zeer vervallen staat. In 1990 heeft Diogenes de panden laten restaureren. De twee eengezinswoningen werden daarna verhuurd.
In 2013 heeft Diogenes Oude Rijn 100 (links op de foto) in 2013 verkocht om meer financiële armslag te krijgen voor nieuwe aankopen en restauraties. Oude Rijn 102 (rechts) is in het bezit van de stichting gebleven.

 

Oude Rijn 100 en 102 in het verleden

 

Het gebied Maredorp, waar deze panden in liggen, is tussen 1346 en 1355 bij de stad Leiden getrokken. Of er voor die tijd op deze plaats, tussen de Oude Rijn en de Rijndijk (de huidige Haarlemmerstraat) al bebouwing aanwezig was valt helaas niet te zeggen. Dat blijkt uit het artikel ‘De eigenaren en bewoners van Oude Rijn 100 en 102‘ dat de bekende Leidse archiefdeskundige Piet de Baar voor de Jubileumuitgave 1973-1993 van de Vereniging van Vrienden van Diogenes heeft geschreven.

Op een van de kaarten van Salomon van Dulmanhorst uit het eind van de zestiende eeuw wordt tussen de Oude Rijn en de Haarlemmerstraat een grote brouwerij met de naam Douveren aangegeven. Volgens het Archeologisch en bouwhistorisch jaaroverzicht 2006 bestreek het complex aan de kant van de Oude Rijn de huidige huisnummers 88-102 en aan de kant van de Haarlemmerstraat de huidige nummers 207-229.
Op het kaartje is met een ster de plaats van de latere panden Oude Rijn 100 en 102 aangeduid.

 

Het brouwerijcomplex, waar waarschijnlijk ook diverse woningen bij hoorden, was rond 1560 eigendom van Claes Lambrechtsz. Diens nageslacht ging later de naam Van Swieten dragen. Volgende eigenaren waren achtereenvolgens zijn zoon Huych van Swieten, diens weduwe Elisabeth van Veen en haar tweede man Hendrick van der Eem. Van der Eem verkocht rond 1590 het gebouwenblok in gedeelten.
Uit het artikel van De Baar blijkt dat een zekere Jan Govertsz. in 1591 een huis in de zuidoostelijke hoek van het blok kocht. Hij verkocht het in 1592 door aan Crijn Aelbrechtsz. Die liet het ingrijpend verbouwen, als er al geen sprake was van volledige nieuwbouw. Er ontstonden twee woningen. Oude Rijn 102 werd wat breder gemaakt dan nummer 100 omdat er aan de rechterkant van 102 een onderdoorgang moest komen naar huizen aan de Haarlemmerstraat.