Stichting Diogenes Leiden

Restaureren van monumenten in Leiden

Nieuwe discussies over de kwestie ‘Mans hand boven’

Er doen al eeuwenlang verhalen de ronde over de achtergrond van twee afbeeldingen in de gevel van Nieuwstraat 49: een vrouwenhoofd in het midden en een rechterhand helemaal bovenin. Volgens een legende hebben ze te maken met rivaliteit binnen een echtpaar dat eigenaar was van het huis. De vrouw zou haar beeltenis hebben laten opnemen in de gevel, maar de man liet daarna met het aanbrengen van zijn hand in de topgevel zien dat hij het uiteindelijk voor het zeggen had. Vandaar de naam die vaak aan Nieuwstraat 49 werd gegeven: ‘Mans hand boven’. De voormalige gemeentearchivaris Van Roijen noemde in 1953 voor het echtpaar de namen van Jan Barendsz. van Lent en Jannetje de Roy.

In 2022 publiceerde Dirk de Vries, bijzonder hoogleraar in Leiden, het boek Gezichten op gevels van huizen 1400 – 1700. Hij gaat er daarin van uit dat het hoofd inderdaad Jannetje de Roy voorstelt, maar suggereert dat met de hand de beschermende hand van God werd bedoeld. De Leidse archiefdeskundige Piet de Baar zet echter vraagtekens bij de conclusies van De Vries. Hij noemt argumenten die aannemelijk maken dat niet Jan Barendsz. van Lent en Jannetje de Roy de gevel hebben laten bouwen, maar de volgende eigenaar Jacob Anthonisz. van Delden. Een sluitende verklaring voor de afbeelding van het vrouwenhoofd is echter nog steeds niet te geven.

Op de pagina Nieuwstraat 49: ‘Mans hand boven’ wordt meer verteld over de verhalen en opvattingen over de gevel.

Reacties zijn gesloten.